جنگ سوریه و اتفاقاتی که برای منطقه رقم زد در همهی حوزهها ظهور و بروز داشت، از اقتصاد و امنیت گرفته تا فرهنگ و هنر. بازیهای ویدیویی به عنوان شاخهای هنری از این تاثیرات مصون نبودند و در ایران گروهها و افراد مختلفی سعی کردند پیرامون این موضوع محصول تولید کنند. با اینکه هنوز روی رایانه اثری درخور مرتبط با جنگ سوریه نداریم اما بستر اندروید تعدادی محصولِ قابل قبول دارد. امروز در بازینگار میخواهیم به بررسی یکی از این بازیها بپردازیم.
«مدافعان آزادی» محصولی از استدیو مارس است که برای اندروید منتشر شده. سبک بازی تیراندازی بزن همه رو نفله کن (shoot-em-all) دوبعدی با نمای دوربین از بغل است که در عین حال چند مولفهی نقشآفرینی را هم در خودش جای داده. در مدافعان آزادی بازیکن باید کنترل شخصیتی را بر عهده بگیرد که در قالب افراد واقعی به میدان مبارزه با داعش میرود. این افراد شامل شهدای مدافع حرم، شخصیت داستانی دختر مدافع حرم، شهید چمران و سردار قاسم سلیمانی میشود که البته ایشان در زمان ساخت بازی هنوز به شهادت نرسیده بودند. این شخصیتها رتبهبندی دارند و هر کدام از قبلی قویترست. با پیشروی در مراحل نیاز به آزاد کردن شخصیتهای قویتر بیشتر میشود و نقش ارتقا به وضوح پررنگتر. ارتقا ستون مدافعان آزادی و البته عاملی است که یک امتیاز منفی بزرگ برایش ثبت کرده.
مقولهی ارتقا در این بازی محدود به آزاد کردن شخصیت نیست. شخصیتها هم قابل تغییرند هم قابل ارتقا. سلاحها هم به همین صورت که البته نقش اسلحه در پیشروی خیلی مهمتر از کاراکتر است چرا که ضعفهای کاراکتر را تا حد زیادی میشود با استفاده از آیتمهای کمکی پوشش داد اما هیچ آیتمی نیست که به اندازهی یک تفنگ قوی و آپگرید شده جان دشمنان را خالی کند. برای ارتقا دادن سلاح و آزاد کردن شخصیتها از واحدی به نام «نشان» در بازی استفاده شده که با ظرافت آن را جایگزین سکه کردهاند تا هدف بازیکن و به نوبهی او شخصیت داخل بازی را چیزی فراتر از دستاورد مادی و سکه و طلا جلوه دهند. مدافعان آزادی از این دست ظرافتها زیاد دارد. نشانها با نابود کردن دشمن به دست میآیند و هرچه در مراحلِ بالاتر باشید و داعشیهای غولتری را از پا درآورید نشان بیشتری کسب خواهید کرد. اما در نهایت هرچقدر هم نشان داشته باشید کم است چون دامنهی موارد قابل ارتقا بالاست.
پول حرف آخر را میزند
همین دامنهی بالا و تاثیر مستقیم و بیچون و چرایی که روی سرعت پیشروی در مراحل دارد، در کنار تمرکز فروشگاه مدافعان آزادی روی نشانها، باعث شده بازی تقریبا ۸۹ درصد پول بده برنده باش (pay2win) شده باشد. اگر به اندازهی کافی پول داشته و مایل به خرج کردن باشید همان اولِ کار میتوانید با خرید چندتا بستهی تُپل از فروشگاه بهترین سلاحها و قویترین کاراکتر را آزاد کنید و یا علی! البته که اگر این کار را بکنید بازی واقعا خنک میشود و خیلی زود قیدش را میزنید. ولی به هر صورت این امکان کاملاً وجود دارد و یکی دیگر از دلایلی که به وجود آن کمک میکند بیاستفاده ماندن میزان شجاعت است (فقط برای جدول ردهبندی). مدافعان آزادی به زیبایی امتیاز تجربه را با واحد شجاعت جایگزین کرده. با تمام کردن ماموریتها و یا تکرار مراحل به امتیاز شجاعت اضافه میشود، اما این امتیاز تاثیری روی آپگیریدها ندارد؛ با شجاعت سطح یک هم میشود حاج قاسم را انتخاب کرد، فقط لازم است به اندازهی کافی نشان داشته باشید.
تعداد مراحل مدافعان آزادی کم نیست (بیش از ۴۰). این مراحل به دستههای سهتایی از لحاظ سطح تقسیم میشوند. دستهبندی دیگری که مراحل را از هم متمایز میکند هدف یا ماموریت مورد نظر است: اسکورت یک غیرنظامی تا نقطهی هدف (تقریبا سختترین حالت ماموریتهاست چون غیرنظامی با سرعت کمی حرکت میکند و علاوه بر حفظ جان خودتان و از بین بردن داعشیها باید حواستان به او هم باشد)، رسیدن به نقطهی هدف از میان سیلی از دشمن، زنده ماندن به مدت زمان مشخص، نفله کردن تعداد مشخصی داعشی، نفله کردن یک غول داعشی، و دفاع از سنگر. اما عنوان همهی این دستهها و ماموریتها در صفحهی فهرست خورده «از حرم ائمه دفاع کن». تنوع ماموریتها تا یک سوم پایانی کار خوب است. از طرف دیگر با اضافه شدن دشمنان جدید طی هر چند دسته، سطح چالش بازی افت نمیکند و بعضی جاها (اگر نخواهید با کارت بانکی قضیه را حل کنید) ممکن است لازم باشد یک مرحله را بالای ۱۰ مرتبه تکرار کنید. اما یک سوم پایانی مراحل کمی خستهکننده و تکراری میشود چون تنها عاملی که سازنده برای افزایش چالش این دسته استفاده کرده «افزایش» است: افزایش تعداد غولها، افزایش زمان زنده ماندن، افزایش فاصلهی نقطهی هدف، افزایش تعداد دشمن و … .
غولهایی که به آنها اشاره میشود از لحاظ سایز و حتی شکل ظاهری غول هستند، اما در بازی فقط دشمنانی جانسختتر و پیشرفتهترند که تفاوتشان با بقیه در ظاهر و سلاح و خط جان است. اما مثل همان سرباز صفرها میآیند و میروند و الگوی مبارزهی خاص یا مرحلهی اختصاصی یا ماموریت ویژهی خود را ندارند که میتوان این را به عنوان یکی از پتانسیلهای هدر رفتهی مدافعان آزادی شمرد. بازی میتوانست خیلی بهتر از این دشمنان خاص استفاده کند و فقط کافی بود مرحلهی معرفی آنها را کمی متفاوتتر (از بعد نقشه و آهنگ پسزمینه) ارائه کند تا حس وجود غولآخر و مبارزهی نفسگیر تقویت شود. حالا که از نقشه صحبت شد اشاره کنیم که مدافعان آزادی نقشههای مختلفی برای مراحل درنظر گرفته که هر کدام با دیگری تفاوت دارد و از لحاظ بصری به کار تنوع بخشیده.
گرافیکِ عالی
این تنوع بصری در نقشهها تنها قسمتی از برتریهای ظاهری مدافعان آزادی است. بازی از لحاظ گرافیک و طراحی اثری بارز است که شخصیت هنری خودش و از بُعد نوآوری در طراحی حرف برای گفتن دارد. نقشههایی که به آنها اشاره شد جزئیات فراوان و با کیفیتی دارند و با اینکه در بازی خبری از مقولهی نورپردازی نیست اما ترکیب رنگها به خوبی حالت تاریک و روشن را منتقل میکنند. طراحی کاراکترها را شاید بتوان «امضای» این اثر معرفی کرد؛ شخصیتهایی که نمایندهی افراد حقیقی هستند و در عین حال به سبکی کارتونی اجرا شدهاند. مرز ظریف بین کارتونی/واقعی و رعایت تناسب کاریکاتور/پرتره در این طراحیها به زیبایی و ظرافت رعایت شده. از نکات قوت بخش گرافیک صفحهی فهرست و کلیدها و قلمهای به کار رفته در محصولاند که حس تکراری بودن را به مخاطب منتقل نمیکنند و در عین حال با جعبه رنگ غالب محصول همخوان هستند. مدافعان آزادی در بعد طراحی و گرافیک چیزی کم نگذاشته و از بُعد هنری میتواند الگوی بسیاری از سازندگان باشد.
صدایِ غیر عالی
صدا و موسیقی در مدافعان آزادی نقش به سزایی ندارد و تجربهی شنیداری اثر خاص نیست. موسیقی صفحهی فهرست معمولی است و احتمال اینکه به عنوان یک قطعهی ماندگار در گوشتان بماند یا فرازهایی داشته باشید که بخواهید برای شنیدن آنها چند لحظه در صفحه توقف کنید پایین است. داخل مراحل یک دسته صدای زمینه داریم و یک دسته صدای فعال؛ صداهای زمینه تیر و تفنگ در دور دست و انفجار و به طور کلی اصوات مربوط به منطقهی جنگی هستند. این دسته مشکلی از لحاظ پخش ندارند؛ از ابتدا تا انتها یک دست پخش میشوند و به خاطر عدم وجود جلوههای شاخص، تکراری نمیشوند. دستهی دوم که شامل صدای شلیک و انفجار بشکه و سنگر و استفاده از آیتم یا قدرتهای ویژه میشوند پر از اشکال پخش و اجرا هستند و جزءِ باگهای مدافعان آزادی به حساب میآیند. این اصوات خیلی اوقات کاملا قطع میشوند، کوتاه یا نصفه پخش میشوند، و خیلی وقتها با پخش یکی دیگری از کار میافتد. ضعف دیگر این دسته مربوط به خود داعشیهاست: آقایان داعشی هیچ صدایی ندارند، نه هنگام ورود به صحنه، نه شلیک، و نه نفله شدن.
باگ اینجا، باگ آنجا، باگ همه جا
آنچه امتیاز این محصول را کم میکند باگهای فراوان آن است (شبیه به Cyberpunk) و این قضیه وقتی دردناکتر میشود که میبینیم بازی پر است از ظرافت و هنرمندی اما در اجرا کمیتش میلنگد. در تجربهی تیم بازینگار کرش کردن و خروج از بازی بود و قفل شدن در یک حالت و اجرا نشدن ثبت شد. به ویژه وقتی با اینترنت روشن وارد شدیم به علت اینکه همزمان با ورودْ بازی میخواست صفحهی جایزهی روزانه را بیاورد اما ما قبل از آن روی یکی از دکمهها کلیک کرده بودیم کلاً قفل شد (در کل توصیه میکنیم کمی در کلیک کردنها صبور باشید). یا مثلاً با اینکه سه بار سعی کردیم با دیدن ویدیوی بعد از مرحلهْ نشانها را سهبرابر کنیم این اتفاق نیافتاد. چند بار کاراکترمان روئینتن شد و حتی میزان سلامتیش تا ۵۰۰۰۰- سقوط کرد. باگهای صوتی را هم که اشاره کردیم.
نکات ریز دیگری هم هستند که از کیفیت یا معنیدار بودن تجربهی مدافعان آزادی کاستهاند. از جمله پیامهای پایین صفحه در زمان بارگذاری مرحله؛ ردهبندی محصول +۱۲ است و با توجه به سبک هنری میشود حدس زد بزرگسالان مخاطبین اصلی محصول نیستند. اما پیامهای بارگذاری مراحل در بعضی موارد گنگ و نامفهموم و در برخی مواقع شعارگونه و غیر واقعیاند و به نظر نمیرسد هدف مشخصی را مدنظر داشته باشند. جملهای مثل «سرزمینهای اشغالی خط قرمز ما هستند» یا «شهادت یک افتخار است که با تقوا نسیب هر کس میشود» همانجایی به نمایش در میآید که «برای قویتر شدن در ماموریتها کاراکتر خود را عوض کنید» یا «با خرید درون برنامهای از توسعه دهندگان ایرانی حمایت کنید» نوشته شده (بماند که درک و تفهیم آن عبارات نیازمند کلی توضیح و شرح است).
از طرف دیگر وقتی اولین بار بازی را اجرا کنید از شما خواهد پرسید بالای ۷ سال هستید یا زیر ۷ سال و با انتخاب گزینه زیر ۷ سال جلوهی خونریزی غیر فعال میشود. این ظرافت پسندیده و مورد تمجید است اما یک نارسایی ریز در مورد صداهای زمینه در این حالت وجود دارد: در برخی مراحل صدای جیغ و فریادی بسیار گوشخراش از دور شنیده میشود که متناسب با مدت زمان یک ماموریت ممکن است تا ۵بار تکرار شود. لازم است این صداها با انتخاب گزینهی «زیر ۷ سال حذف شوند». همچنین یادمان باشد که مخطبین زیر ۷ سال در حالت عادی سواد خواندن ندارند!
متاسفانه مدافعان آزادی مدتهاست بهروزرسانی دریافت نکرده (از سال ۹۷) و به نظر میرسد از طرف سازنده یا ناشر پروژهای تمام شده اعلام شده باشد. بازی هنوز جای کار دارد و میتواند بهبود پیدا کند. مهمترین دستاورد این محصول گیمپلی لذتبخش و تکرارپذیری بالاست که میتواند هر مخاطبی را درگیر خود کند. حتما مدافعان آزادی را تجربه کنید. اگر هم قبلا بازی را امتحان کردهاید نظرتان را در بخش کامنتها به ما بگویید.
نسخه بازی شده برای نقد و بررسی: نسخه ۲.۱.۱
دانلود بازی مدافعان آزادی